Wpływ kolorów na percepcję – niebieski

Kulturze Zachodniej język koloru wykorzystywany jest zarówno w sztuce jak i architekturze, reklamie czy budownictwie. Uniwersalność przesłania i mnogość znaczeń, jakie niosą ze sobą kolory są umiejętnie wykorzystywane w wielu dziedzinach, w których ważna jest percepcja odbiorcy.

Niebieski

Kolor opanowania, spokoju i ciszy. W niebieskich pomieszczeniach pracuje się lepiej, łatwiej się skupiamy, to dobry kolor wszędzie tam, gdzie powstają nowe pomysły. Legenda głosi, że trener piłkarski Knute Rockne kazał przemalować szatnię dla drużyn gości na niebiesko, a sam swoja drużynę rozgrzewał czerwienią.

Niebieski to kolor spokoju, synonim lojalności i niezawodności. W zależności od odcienia chętnie wykorzystywany jest przez duże korporacje, firmy ubezpieczeniowe czy związane z nowoczesną technologią. Jako kolor kojarzony z bezpieczeństwem i profesjonalizmem często wykorzystywany jest w kampaniach politycznych, sugerując wyborcom gwarancję spokoju po wyborach.

Niebieski to kolor wymarzonych wakacji – lazurowej wody i błękitnego nieba. Kojarzony z wypoczynkiem i relaksem, często wykorzystywany jest w reklamach biur podróży i portali turystycznych. Z kolei poprzez skojarzenia z aktywnym i zdrowym trybem życia, czystością i orzeźwieniem znajdziemy go  w reklamach wody mineralnej. Jego sterylna strona wykorzystywana jest przez producentów środków czystości i artykułów sanitarnych.

Kultura Zachodnia darzy kolor niebieski szczególną sympatią. Sama nazwa „niebieski” w języku polskim pierwotnie oznaczała „przynależny do nieba”. Jako jeden z najdroższych barwinków, niebieski często używany był w malarstwie sakralnym, szczególnie przy przedstawianiu wizerunku Maryi – podkreślał jej czystość, niewinność i uduchowienie.

Niebieski jest kolorem uniwersalnym – najbardziej lubianym i najmniej nielubionym.

Ponad połowa dorosłych osób w Europie darzy ten kolor sympatią. Z badań wynika, że kolory pozytywnie odbierane przez mężczyzn to niebieski, czerwony i zielony, u kobiet pozytywne emocje budzą biały, niebieski i czerwony

Niebieski to kolor sprzyjający twórczym i artystycznym zapędom. Przykładem może być tu sam Pablo Picasso – tak  zwany okres niebieski utrzymywał się w twórczości artysty aż trzy lata.

„Malarstwo niebieskie jak wilgotne dno otchłani” – tak opisał prace z tego trzyletniego okresu Guillaume Apollinaire. Picasso mocno przeżył śmierć swego przyjaciela Carlosa Casagemesa – kilkuletni stan depresji spowodował, że zaczął malować na niebiesko. Jak sam mówił „Zacząłem malować na niebiesko, bo stale o nim myślałem”.

Znaczenia przypisane niebieskiemu i wykorzystywanie niebieskiego w filmach.

Niebieski, choć uważany jest za neutralny, to kolor o wielu znaczeniach. Niebieski pomaga zdobyć uznanie społeczne, a także rozluźnić napięcie i odpocząć, dając poczucie bezpieczeństwa. Dzięki mnogość odcieni może być wykorzystywany zarówno w celu podkreślenia grozy i osamotnienia, jak i niewinności i fantazji. Niebieski kojarzymy z zimą i chłodem, jak i z latem, bezkresnym błękitem nieba i czystą wodą.

Schmidt – reżyser Alexander Payne, rok 2002

Niebieski wykorzystywany w tym filmie to kolor zdystansowany, kolor zadumy i niemocy. Oddaje znaczenie anglojęzycznego powiedzenia – „feeling blue”.

Warren Schmidt siedzi samotnie w swoim niebieskoszarym biurze i czeka patrząc na zegar. Już wkrótce jego okrągły, niebieski zegar po raz ostatni dla niego wybije piątą. Warren wstanie, wyłączy światło, zamknie drzwi, kończąc tym samym ostatni rozdział w swojej karierze agenta ubezpieczeniowego.

Sekwencja ta wizualnie pokazuje nam to, kim jest ten człowiek i całkiem dosłownie, co zamierza. Cały okres czterdziestu lat kariery zamyka się w kilku starannie i pedantycznie ułożonych kartonach.

Niebieski jest miękkim kobiercem smutku. Jest cichy i powściągliwy jak sam Warren. W niebieskim otoczeniu ludzie stają się bezwładni i introspekcyjni (introspekcja – łac. introspectio – oznacza dosłownie „wgląd w siebie”, „badanie wnętrza”).

Ten kolor jest także kojarzony z konserwatyzmem i obowiązkowością, co dobrze oddaje postać bohatera. Osoby noszące tę barwę, wykazują się bardzo dużym poczuciem sprawiedliwości, także w stosunku do własnej osoby. Są lojalni w przyjaźni oraz ostrożni wobec obcych.

Alicja w Krainie Czarów – film Tima Burtona z 2010 roku

Najnowsza ekranizacja powieści Lewisa Carrolla z wytwórni Disneya ma nieco mroczny charakter. Tytułowa bohaterka – 19-letnia Alicja jest osobą odważną, ciekawą świata i wyalienowaną. Niebieski kolor jej sukienki to nie tylko symbol młodości i niewinności. Alicja nie jest już dzieckiem – to młoda kobieta, która nie godzi się na społeczne konwenanse. Jej otoczenie uznaje ją za osobę niepoważną i bujającą w obłokach. Lecz jak podkreśla sama Alicja – tylko wariaci w tym świecie są coś warci.

Niebieski to kolor, który towarzyszy Alicji przez całą jej podróż przez świat na pograniczu jawy i snu. Jednak nie jest to piękny i kolorowy świat dziecięcych fantazji. W Krainie Czarów stało się coś niedobrego – zauważamy to już w chwili, gdy dziewczyna mija bramy zapomnianego ogrodu, a nad jej głową wiszą ciężkie, sino-niebieskie chmury.

American Beauty – film Sama Mendesa z 1999 roku.

Lester to typowy przedstawiciel klasy średniej – ma wszystko, czego mógłby zapragnąć typowy Amerykanin w jego wieku – stabilną pracę, duży dom z ogródkiem, samochód, piękną żonę i córkę. Jednak ten amerykański sen to tylko pozory. Lester nienawidzi swojej pracy i znęcającego się nad nim szefa, córka nim gardzi, a żona go nienawidzi.

W całym filmie trzy kolory przewijają się niemal w każdej scenie – są to biały, niebieski i czerwony. Kolor niebieski podkreśla stereotypowy, bezduszny świat głównego bohatera – szaroniebieska sceneria w jego miejscu pracy to kolor niemocy i frustracji. Siedząc w gabinecie swojego nowego szefa, Lester wydaje się osamotniony i przytłoczony. Niebieski kolor ścian podkreśla pustkę i chłodny charakter tej przestrzeni, w której główny bohater czuje się zupełnie bezradny.

Sposób, w jaki odbieramy daną barwę zależy od kontekstu, zarówno osobistego jak i kulturowego. W zależności od epoki i regionu ten sam kolor może przywoływać różne skojarzenia, czasem bardzo skrajne. Nasze postrzeganie konkretnych kolorów zmienia się także z wiekiem, z czasem nabieramy nowych doświadczeń i zauważamy, że kolor który podobał się nam w wieku 10 lat jest innym, niż ten który wybierzemy w wieku lat 50. Kolor to też niejednokrotnie nie tyle kwestia gustu, co nastroju, naszego stanu emocjonalnego.

Mimo tak wielu zależności są znaczenia kolorów, które pozostają uniwersalne (w świecie, w którym zacierają się różnice kulturowe i terytorialne).

Do generowania palet użyto narzędzia: www.canva.com/color-palette/